ความชื้นในอากาศมีความสัมพันธ์สำคัญในการดำรงชีวิตของเราไม่ว่าทางด้านการเกษตรที่มีผลต่อสภาพแวดล้อมและการเพาะปลูกพืชต่างๆ หรือแม้แต่การใช้ชีวิตประจำวันอย่างเช่น การตากผ้าสีควรตากผ้าในสภาพอากาศที่มีความชื้นต่ำ เพราะน้ำจากผ้าจะระเหยได้เร็วและทำให้ผ้าแห้งเร็วแต่ถ้าหากอากาศมีความชื้นสูงทำให้น้ำระเหยออกจากเสื้อผ้าได้ช้า จึงทำให้เสื้อผ้าแห้งช้านั่นเอง
ความชื้นที่เหมาะสมกับการดำรงชีวิตจะมีค่าอยู่ที่ 60 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งเป็นความชื้นที่ทำให้เรารู้สึกสบายตัว หากความชื้นสัมพันธ์มีค่าน้อยกว่า 60 เปอร์เซ็นต์ จะทำให้เรารู้สึกว่าอากาศแห้ง ผิวแห้งหรือผิวแตกซึ่งมักเกิดขึ้นในฤดูหนาว แต่ถ้าหากมีความชื้นสัมพัทธ์มากกว่า 60 เปอร์เซ็นต์ซึ่งมักเกิดขึ้นในฤดูร้อนจะทําให้อากาศร้อน มีเหงื่อเหนียวตัว ไม่สบายตัว
ค่าความชื้นในอากาศนิยมวัดใน 2 รูปแบบคือ
- ความชื้นสัมพัทธ์คือการวัดอัตราส่วนของปริมาณไอน้ำที่มีอยู่ในอากาศในขณะนั้นต่อปริมาณไอน้ำที่อาจจะมีอยู่ได้เมื่ออากาศนั้นอิ่มตัวด้วยไอน้ำที่อุณหภูมิเดียวกันหรืออัตราส่วนของความดันไอน้ำที่มีอยู่จริงต่อความดันไอน้ำอิ่มตัว มีหน่วยวัดเป็นเปอร์เซ็นต์โดยอากาศอิ่มตัวจะมีค่าความชื้นสัมพัทธ์อยู่ที่ 100% นั่นหมายถึงความชื้นที่มีในที่มีไอน้ำอยู่เต็มอากาศ สังเกตได้จากช่วงฝนตกใหม่ๆจะมีความชื้นสูงเกือบร้อยเปอร์เซ็นต์
- การวัดความชื้นสมบูรณ์คือการวัดปริมาณของไอน้ำในอากาศเป็นกรัมต่ออากาศชื้นหนัก 1 กิโลกรัมหรืออัตราส่วนระหว่างมวลน้ำที่มีอยู่จริงต่อปริมาตรอากาศ
ชนิดของเครื่องมือวัดความชื้น
เครื่องมือวัดความชื้นในอากาศมีอยู่ 3 แบบที่นิยมใช้งานกัน
- ไฮโกรมิเตอร์ชนิดกระเปาะเปียกและกระเปาะแห้ง (Wet and Dry hygrometer)เป็นเครื่องมือวัดความชื้นโดยอาศัยหลักการระเหยของน้ำจะดูดความร้อนไปด้วยโดยที่การระเหยนั้นมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับความชื้นในอากาศในขณะนั้น ไฮโกมิเตอร์ประกอบไปด้วยเทอร์โมมิเตอร์ 2 คู่ อันหนึ่งใช้สำหรับวัดอุณหภูมิเป็นกระเปาะแห้ง ส่วนอีกอันหนึ่งใช้วัดความชื้น การหาค่าความชื้นสัมพัทธ์จากอุปกรณ์นี้ ทำได้โดยอ่านค่าจากตารางความชื้นสัมพัทธ์ที่แนบมาพร้อมกับตัวเครื่องวัด วิธีใช้จะนำผ้ามามัด แล้วจุ่มน้ำในแก้ว น้ำจะระเหยออกมาจนกระทั่งอุณหภูมิลดต่ำสุดที่เรียกว่ากระเปาะเปียกและเปรียบเทียบระหว่างค่าในตารางค่าความชื้นอีกที
- ไฮโกรมิเตอร์แบบเส้นผม คือเครื่องวัดโดยนำเส้นผมของมนุษย์มีลักษณะเป็นตลับ มาโดยต้องไม่มีไขมันสำหรับการวัดนั้นใช้หลักการยืดและหดของเส้นผมเพราะว่าความชื้นจะมีส่วนสัมพันธ์กับเส้นผมโดยเมื่ออากาศชื้นเส้นผมจะยืดยาวออกและเมื่ออากาศแห้งเส้นผมจะหดตัว ควรใช้เส้นผมที่สะอาดปราศจากไขมันของมนุษย์
- เครื่องวัดอุณหภูมิและความชื้น สำหรับอุตสาหกรรม
ประโยชน์ในการวัดความชื้น
ในวงการก่อสร้างความชื้นอาจส่งผลต่อความมั่งคงของอาคาร เช่น บ้านที่โดนน้ำท่วมเป็นเวลานานอาจจะไม่เหมาะที่พักอาศัยเพราะมีค่าความชื้นสูง หรือการตรวจสอบความชื้นของไม้ก่อนนำมาใช้งาน ส่วนในภาคการเกษตรการเก็บเกี่ยวพืชผลเพื่อจัดส่งลูกค้าจำเป็นต้องรักษาความสดของพืชผลไว้ จึงต้องมีการเพิ่มความชื้นในระหว่างการทำความเย็น ซึ่งจะช่วยใผ้พืชผักสด สามารถยืดอายุ หรือแม้แต่การวัดความชื้นในข้าวเปลือก ข้าวสาร ข้าวเปลือก ธัญพืชต่างๆ การวัดความชื้นในดินก็ช่วยให้พืชเจริญเติบโตได้ดีหรือสามารถเลือกพืชให้เหมาะสมกับดินได้
ความชื้นนั้นมีประโยชน์ในการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิต แต่ก็ควรจะอยู่ในระดับที่เหมาะสม หรือพอเหมาะ เครื่องวัดความชื้นจึงเป็นเครื่องมือที่จะช่วยให้เราจัดการกับความชื้นได้อย่างถูกต้องคะ ไม่ว่าจะเป็นเครื่องมือชนิดไหนหากใช้ไปนานก็ควรหมั่นสอบทวนความแม่นยำของเครื่องมือด้วยนะคะ เดี๋ยวผลจะคาดเคลื่อน ให้ข้อมูลที่ผิดพลาดได้คะ
